بهرام دبیری، ابتدای دهه‌ی پنجاه در دانشکده‌ی هنرهای زیبا دانشجوی هانیبال الخاص  است و در سال ۱۳۵۳ هنگام تحویل پروژه‌ی ‌نهایی برای دریافت مدرک کارشناسی نقاشی زیر نظر او کار می‌کند. آن سال‌ها در اوج بحران‌های سیاسی، دانشجویان نقاشی نیز  راهی جز هنر رسمی می‌جویند. آموزه‌های آکادمیک و زبان فرمالیستی برای بیان درون‌مایه‌‌های تازه، بیهوده می‌نمایند مگر آنکه در هنری مردمی و اجتماعی سربرآرند: پروژه‌ی ‌نهایی نقاشِ دانشجو زیر نظر استاد پرشور نوگرا چنین رقم‌ می‌خورد.

گویا تمام آثار این دوره‌ی دبیری نزد خودش هستند مگر یکی دو استثنا و اثر سامان یکی از آنهاست. در این اثر تقسیم هندسی، فضای مناسبی می‌سازد برای سه بخش اثر: انسان مسخ شده‌ی سرمایه‌داری، انسان انقلابی و کارگر، انسان نوین و آزاد. اما رنگ‌های گرم و تند و قرینگی از روح کهنی می‌آیند که بعدها دبیری به تغزل و نگارگری آن پناه برد، هر چند بازهم با نگاه هندسی و شبه‌کوبیستی.

گویا استاد در کشیدن این تک اثر با دانشجو مشارکت داشته است و رد اثر هانیبال هم در آن هست، یک اتفاق تاریخی کم‌نظیر! پشت بوم نام حسین دبیری نوشته شده است؛ یعنی همان نامی که روی کارت دانشجویی او بوده است. البته بهرام بعدها هانیبال و نگاه او را در نقاشی رها کرد اما انسان را در نقاشی‌هایش هرگز!

منابع کتابشناسی:

«نقاشی‌های بهرام دبیری»، ۱۳۸۴، نشر نظر، ص۱۶.

«دائرة‌المعارف هنر»، روئین پاکباز، ۱۳۹۵، فرهنگ معاصر، ج۱: ص۶۲۵.